Ο Ήλιος μας

Κάποτε οι άνθρωποι νόμιζαν πως ή Γη ήταν το κέντρο του Σύμπαντος. Νόμιζαν ότι ή σφαίρα μας ήταν ακίνητη και ο Ήλιος με τα αστέρια γύριζαν γύρω της. Με πολύ μεγάλη δυσκολία τούς έπεισαν ότι, ή Γη, καθώς και πολυάριθμα ουράνια σώματα, γυρίζουν γύρω από τον Ήλιο. Ο Ήλιος δεν είναι το κέντρο του Σύμπαντος, είναι το κέντρο του Ηλιακού Συστήματος. Το Ηλιακό Σύστημα αποτελείται από τον Ήλιο και τούς πλανήτες, όπως ή Γη, από τούς δορυφόρους των πλανητών, όπως ή Σελήνη, ο δορυφόρος τής Γης, από τούς κομήτες και από άλλα ουράνια σώματα, πού περιστρέφονται γύρω από τον Ήλιο.

Ο Ήλιος είναι αστέρας, αλλά μεσαίου μεγέθους. Υπάρχουν αστέρες, πού είναι εκατοντάδες χιλιάδες φορές μεγαλύτεροι από τον Ήλιο. Οπωσδήποτε, ο Ήλιος είναι τεράστιος, είναι περισσότερο από ένα εκατομμύριο φορές μεγαλύτερος από τη Γη και αν τον βλέπουμε στον ουρανό σαν ένα πιάτο, είναι γιατί βρίσκεται πάρα πολύ μακριά. Η απόσταση του από τη Γη είναι, περίπου, 150 εκατομμύρια χιλιόμετρα.

Ο Ήλιος δεν είναι ο πιο θερμός αστέρας από όλους. Ωστόσο, ή θερμοκρασία του είναι πολύ μεγάλη. Υπολογίζουν ότι μπορεί να φτάνει 10 εκατομμύρια βαθμούς στο κέντρο και 6.000 βαθμούς στην επιφάνεια.

ΟΙ επιστήμονες μπορούν να προσδιορίσουν τη φύση των ουσιών, πού αποτελούν τον Ήλιο, με ένα όργανο, πού ονομάζεται φασματοσκόπιο. Το φασματοσκόπιο χωρίζει το ηλιακό φως σε χαρακτηριστικές χρωματιστές λουρίδες. Με αυτό τον τρόπο παρατηρούν ακόμη ότι στα εξωτερικά στρώματα του Ηλίου υπάρχουν πολλές ουσίες γνωστές στη Γη και ειδικότερα: Σίδηρος, χαλκός, άργυρος, αλουμίνιο και μόλυβδος. Πάνω στη Γη οι ουσίες αυτές είναι στερεές. Στον Ήλιο, λόγω τής μεγάλης θερμότητας, τόσο αυτές, όσο και άλλες ουσίες, πού τον αποτελούν, βρίσκονται στην κατάσταση του αερίου. Γενικά, καμία ουσία δεν μπορεί να υπάρχει εκεί σε στερεή ή ακόμα και σε υγρή κατάσταση.

Πολλές φορές λένε, ότι ο Ήλιος είναι μια πύρινη σφαίρα. Αυτό δεν είναι σωστό. Τα αέρια εκεί έχουν τέτοια θερμοκρασία, πού λάμπουν, όπως και τα σύρματα μιας ηλεκτρικής λάμπας. Δεν καίγονται, όπως καίγεται το αέριο ενός καμινέτου ή ενός φούρνου, αλλά παράγουν φως, χωρίς να καίγονται. Ο Ήλιος, λοιπόν, φαίνεται σαν μια πελώρια σφαίρα από διάπυρα αέρια.

Μπορούμε να δούμε στην επιφάνεια του μεγάλες εκρήξεις διάπυρων αερίων, πού έχουν ένα ζωηρό ροζ χρώμα. Φτάνουν σε ύψος μεγαλύτερο από 150.000 χιλιόμετρα. Τις ονομάζουμε ηλιακές προβολές. Δίπλα σε μια από αυτές τις προβολές, ή Γη θα φαινόταν πολύ μικρή.

ηλιακές προβολές

Ένα αέριο, το ήλιο, ανακαλύφθηκε στον Ήλιο, πριν ακόμα να το ανακαλύψουμε στη Γη. Το ήλιο χρησιμοποιείται, τώρα, για να γεμίζονται ορισμένα μπαλόνια, γιατί είναι πολύ ελαφρό και δεν αναφλέγεται.

Πολύ πριν μάθουν οι άνθρωποι ότι ή Γη περιστρέφεται γύρω από τον Ήλιο, είχαν καταλάβει καλά την σπουδαιότητά του. Ήξεραν ότι, χωρίς την ηλιακή θερμότητα και, το ηλιακό φως κάθε ζωή στη Γη θα ήταν αδύνατη. Πολλές πρωτόγονες φυλές λάτρευαν τον Ήλιο. Και πολλοί άνθρωποι, πού δεν έφταναν βέβαια ως αυτή τη λατρεία, νόμιζαν, για πολύ καιρό, πώς το άστρο αυτό αντιπροσώπευε την τελειότητα. Έως ότου οι αστρονόμοι με τα τηλεσκόπια τους, τούς διέψευσαν. Παρατήρησαν ότι ο φλογερός αυτός δίσκος είναι σπαρμένος με σκούρες κηλίδες. Κι έμειναν κατάπληκτοι. Δεν μπορούσαν να φανταστούν τέτοιες ατέλειες. Και όμως υπάρχουν ηλιακές κηλίδες. Μια ηλιακή κηλίδα φαίνεται σαν μια μεγάλη δίνη μέσα στη μάζα των διάπυρων αερίων τής επιφάνειας τού Ήλιου. Αλλά, οι ηλιακές θύελλες διαρκούν πολύ περισσότερο από όσο διαρκούν οι θύελλες στην επιφάνεια τής Γης. Πολλές φορές διαρκούν εβδομάδες και μήνες ολόκληρους. Οι κηλίδες αυτές σκεπάζουν απέραντες επιφάνειες τού ηλιακού δίσκου και ολόκληρη ή Γη θα μπορούσε να ρουφηχτεί εύκολα σε μια από αυτές τις μεγάλες δίνες.

Οι ηλιακές κηλίδες δεν είναι πραγματικά σκοτεινές. Αλλά, όταν τις συγκρίνουμε με την υπόλοιπη επιφάνεια τού Ήλιου, φαίνονται πιο σκοτεινές. Και όμως, είναι πιο λαμπερές κι από το πυρακτωμένο μετάλλευμα. Μέσα σε αυτές τις κηλίδες ή θερμοκρασία των αερίων είναι πολλές χιλιάδες βαθμοί χαμηλότερη από όσο είναι στην υπόλοιπη επιφάνεια τού Ηλίου.

Όταν οι αστρονόμοι μελετούν τις ηλιακές κηλίδες, παρατηρούν ότι ο Ήλιος γυρίζει γύρω του και κάνει μια τέλεια στροφή σε 25 σχεδόν μέρες. Ίσως μας φαίνεται, ότι ή περιστροφική αυτή κίνηση δεν είναι πολύ γρήγορη. Και όμως, αν σκεφτούμε ότι μία κηλίδα, πού βρίσκεται στον ηλιακό ισημερινό, μετατοπίζεται πολλά εκατομμύρια χιλιόμετρα σε 24 ώρες, θα αντιληφθούμε την ταχύτητά του.

Ή όψη τού Ηλίου, κατά το διάστημα μιας ολικής εκλείψεως. Ή Σελήνη κρύβει ολόκληρο το δίσκο. Φαίνονται μόνο οι προβολές, καθώς και το μυστηριώδες στέμμα. Το στέμμα σχηματίζει ένα θαυμάσιο φωτεινό κύκλο, πού έχει χρώμα μαργαριταριού. Φαίνεται ότι, αποτελείται από πολύ μικρά μόρια αερίων, πού φωτίζονται από την κύρια μάζα τού Ήλιου. Εκείνοι, πού δεν διστάζουν να κάνουν ένα μεγάλο ταξίδι για να βρεθούν σε μέρος από όπου θα μπορούν να δουν μια έκλειψη τού Ήλιου, ανταμείβονται αρκετά με το να δουν και να θαυμάσουν αυτό το στέμμα. Κανένας δεν μπορεί να κοιτάξει κατευθείαν τον Ήλιο, χωρίς να προφυλάξει τα μάτια του. Είναι πιο επικίνδυνο ακόμα να τον κοιτάξει, με τηλεσκόπιο. Το φως του είναι πολύ εκθαμβωτικό και πολλαπλασιάζεται μέσα από το τηλεσκόπιο.