Ο πιο κοντινός είναι ο αστέρας Άλφα Κενταύρου, πού βρίσκεται σε απόσταση 4,3 πάνω-κάτω αιτών φωτός, δηλαδή πάνω-κάτω 4,3 φορές δέκα χιλιάδες δισεκατομμύρια χιλιόμετρα. Είναι ένας αστέρας πολύ χλωμός, πού δεν φαίνεται χωρίς τηλεσκόπιο παρόλο πού είναι ο πιο κοντινός.
Ο Σείριος, ο λαμπρότερος από όλους τους αστέρες, είναι μακριά από μας, περίπου 9 έτη φωτός. Ο Αντάρης, ένας άλλος λαμπρός αστέρας, είναι πολύ μακρύτερα, σε 400 έτη φωτός. Αν ο Αντάρης πάθαινε έκρηξη σήμερα τη νύχτα, θα περνούσαν 400 έτη πριν μπορέσουμε να παρατηρήσουμε από τη Γη, αυτή την έκρηξη. Και η απόσταση του Αντάρη είναι σχετικά πολύ μικρή αν την συγκρίνουμε με την απόσταση πού μας χωρίζει από τη μεγάλο Σπειροειδή Νεφέλωμα τής Ανδρομέδας. Είναι όμως τόσο μεγάλη, πού είναι πολύ δύσκολο να τη φανταστούμε.
Την λάμψη ενός αστέρος οι αστρονόμοι την ονομάζουν "φαινόμενο". Το μέγεθος του εξαρτάται από την απόσταση του και από το φως πού στέλνει. Αν και ο Αντάρης είναι πολύ απομακρυσμένος, φαίνεται πολύ λαμπρός στον ουρανό μας, γιατί είναι ένας ήλιος πολύ μεγάλος και πολύ φωτεινός. Ο Σείριος είναι πολύ μικρότερος και έχει λιγότερο φως, αλλά ο αστέρας αυτός είναι πιο κοντά μας.
Οι είκοσι λαμπρότεροι αστέρες πού μπορούμε να δούμε, είναι οι "πρώτου μεγέθους". Οι άλλοι αστέρες κατατάσσονται ανάλογα με το μέγεθός τους, από τούς μεγαλύτερους ατούς μικρότερους. Όλοι οι αστέρες δεν είναι απλοί ήλιοι. Μερικοί είναι διπλοί αστέρες, δηλαδή, σχηματίζονται από δύο ήλιους, πού περιστρέφονται ο ένας γύρω στον άλλο. Και μπορεί να συμβεί, καθένας από αυτούς τούς ήλιους, να είναι ο ίδιος διπλός. Ένα απλό φωτεινό σημείο, πού λαμποκοπά στον ουρανό, μπορεί να προέρχεται από έξη ήλιους, πού γυρίζουν ο ένας γύρω στον άλλο.
Ο Αντάρης είναι ένας αστέρας γίγαντας. Είναι 70 εκατομμύρια φορές μεγαλύτερος από τον Ήλιο μας. Είναι μια μάζα από αέρια με μεγάλη θερμότητα πολύ ελαφρά. Η ατμόσφαιρα της Γης είναι 2.000 φορές πυκνότερη. Ο Βετελγκέζ, ένας άλλος αστέρας πρώτου μεγέθους, είναι και αυτός γίγαντας. Αν βρισκόταν στη θέση του Ηλίου μας, θα ξεπερνούσε τα όρια της τροχιάς τής Γης. Οι δύο αυτοί αστέρες είναι κοκκινωποί, όπως και οι περισσότεροι από τούς γίγαντες. Αντίθετα προς αυτούς τούς αστέρες, γίγαντες, είναι οι αστέρες πού τούς ονομάζουμε "λευκοί νάνοι". Μερικοί δεν είναι μεγαλύτεροι από τη Γη, αλλά καθένας τους αποτελείται από μια πυκνή μάζα ύλης. Χιλιάδες φορές πιο πυκνή από τη μάζα τής Γης. Σε αυτούς η ύλη είναι τόσο συμπυκνωμένη, πού αν μια σφαίρα από τη μάζα αυτή, μικρή σαν σφαίρα του γκολφ, μπορούσε να μεταφερθεί στη Γη, θα είχε βάρος πολλών τόννων. Αυτοί οι αστέρες νάνοι διαχέουν ένα φως λευκό. Για αυτό τούς ονόμασαν λευκούς νάνους. Οι περισσότεροι όμως αστέρες δεν είναι, ούτε γίγαντες, ούτε νάνοι. Τα οχτώ δέκατα είναι αστέρες μέσου μεγέθους, ο δε δικός μας Ήλιος βρίσκεται μέσα σε αυτούς τούς μέσους αστέρες.
Εκτός από τούς λευκούς και τούς κοκκινωπούς αστέρες, γνωρίζουμε ακόμη αστέρες μπλε, λευκό-κίτρινους, κίτρινους ή με χρώμα πορτοκαλί. Όλων αυτών των διαφόρων χρωμάτων οι αστέρες υπάρχουν ανάμεσα στους αστέρες πρώτου μεγέθους. Ο Στάχυς π.χ. είναι λευκός προς το μπλε, ο Σείριος λευκός, ο Κάνωπος είναι λευκό-κίτρινος και ο Αλντεμπαράν έχει χρώμα πορτοκαλί. Αν και μιλήσαμε για το λευκό φως του Ηλίου μας, εν τούτοις είναι αστέρας κίτρινος. Όσον άφορα τη θερμοκρασία των αστέρων γνωρίζουμε πολλά πράγματα από το χρώμα τους. Οι πιο θερμοί αστέρες έχουν χρώμα λευκό προς το μπλε, έπειτα έρχονται στη σειρά οι λευκοί, οι λευκό-κίτρινοι, οι κίτρινοι, οι πορτοκαλί και οι κόκκινοι.
Οι αστέρες, πού είναι αρκετά λαμπεροί για να φαίνονται, χωρίς τηλεσκόπιο, δεν είναι άτακτα σκορπισμένοι στον ουρανό. Αντίθετα φαίνονται να σχηματίζουν ομάδες με ορισμένα σχήματα, πού τις ονομάζουν αστερισμούς. Από την αρχαιότητα, οι άνθρωποι είχαν δώσει ονόματα πραγμάτων ή ανθρώπων στις ομάδες αυτές των αστέρων. Για αυτούς ο ουρανός ήταν ένα μεγάλο βιβλίο με εικόνες. Την εποχή εκείνη πολλοί άνθρωποι ήταν βοσκοί και καθώς φύλαγαν τα κοπάδια τους, τη νύχτα μάθαιναν να γνωρίζουν τούς αστερισμούς πολύ καλύτερα από ότι οι περισσότεροι από εμάς σήμερα. Υπάρχουν αστερισμοί πού μπορούμε να δούμε, κοιτάζοντας τον ουρανό προς το Νότο. Το χειμώνα μπορούμε να τούς παρατηρούμε καλύτερα. Υπάρχουν αστερισμοί πού φαίνονται να διαγράφουν έναν κύκλο γύρω από τον Πολικό Αστέρα. Αυτούς μπορούμε να τούς βλέπουμε όλο το έτος.
Ο Ορίων (ο κυνηγός) είναι ο λαμπρότερος αστερισμός του ουρανού. Μπορούμε να τον αναγνωρίσουμε εύκολα από τούς τρεις λαμπρούς αστέρες πού σχηματίζουν τη ζώνη του κυνηγού. Ο αστερισμός αυτός περιλαμβάνει δύο από τούς είκοσι αστέρες πρώτου μεγέθους. Ο Βετελγκέζ, ένας από τούς κόκκινους γίγαντες είναι πάνω στο δεξί ώμο του κυνηγού, και ο Ριγηλός, αστέρας λευκός προς το μπλε, πού βρίσκεται περισσότερο απομακρυσμένος από τον Αντάρη, είναι πάνω στο αριστερό πόδι. Κοντά στον Ωρίωνα μπορούμε να δούμε τούς δυο αστερισμούς του Μεγάλου Κυνός και του Μικρού Κυνός. Ο Σείριος, ο λαμπρότερος αστέρας όλου του ουρανού, βρίσκεται μέσα στον Μεγάλο Κυνό. Είναι σχεδόν στην ίδια ευθεία με τούς τρεις αστέρες της ζώνης του Ωρίωνα. Ο Μικρός Κύων έχει το Προκύωνα, έναν αστέρα λευκό-κίτρινο πρώτου μεγέθους.
Ο Λαγός, στα πόδια του Ωρίωνα δεν γνωρίζεται πολύ εύκολα στον ουρανό, γιατί δεν περιλαμβάνει κανέναν αστέρα πολύ λαμπρό. Ο Ταύρος κοιτάζει τον Ωρίωνα. Ο αστερισμός αυτός έχει ένα κόκκινο αστέρα πρώτου μεγέθους, τον Αλντεμπαράν. Στο Ταύρο μπορούμε να δούμε δυο μικρές ομάδες από αστέρες, πού ήταν πολύ γνωστοί στους αρχαίους. Τις Πλειάδες και τις Υάδες.
Οι Δίδυμοι έχουν έναν αστέρα πρώτου μεγέθους, τον Πολυδεύκη και ένα δεύτερο, μόλις λιγότερο λαμπερό, τον Κάστορα. Άλλοτε είχαν τη γνώμη ότι ο Κάστωρ ήταν παλαιότερα πιο λαμπρός ή τουλάχιστον έτσι λαμπρός, όπως ο Πολυδεύκης. Τώρα όμως λάμπει λιγότερο από τον δίδυμο αστέρα του. Ο Κάστωρ είναι πολλαπλός αστέρας, δηλαδή αποτελείται από έξι ήλιους.
Η Μικρή Άρκτος είναι ένας από τούς βόρειους αστερισμούς και ο Πολικός Αστέρας, ο όποιος βρίσκεται στην άκρη τής ουράς τής Μικρής Άρκτου ανήκει σε αυτόν τον αστερισμό. Η Μεγάλη Άρκτος ασφαλώς είναι περισσότερο γνωστή από όλους τούς αστερισμούς. Οι διάφοροι λαοί του έχουν δώσει διάφορα ονόματα.
Στη Μεγάλη Άρκτο δεν υπάρχει αστέρας πρώτου μεγέθους, υπάρχουν όμως πολύ αστέρες δευτέρου μεγέθους. Έξι αστέρες δευτέρου μεγέθους μαζί με έναν ή δυο αστέρες λιγότερο λαμπρούς, σχεδιάζουν την περίμετρο μιας μεγάλης κατσαρόλας. Δύο από τούς αστέρες τής κατσαρόλας είναι σε ευθεία γραμμή με τον πολικό αστέρα. Τούς ονομάζουν συχνά τα δυο ορόσημα.
Η Κασσιόπη βρίσκεται απέναντι από τη μεγάλη κατσαρόλα, στην άλλη πλευρά του Πολικού Αστέρα. Πέντε από τούς αστέρες αυτού του αριστερισμού σχηματίζουν ένα W. Ο Κηφεύς (ο βασιλιάς) είναι αστερισμός πού δεν φαίνεται εύκολα στον ουρανό. Οι αστέρες του δεν σχεδιάζουν μια περίμετρο πολύ καθαρή. Ο Κηφεύς και ή Κασσιόπη ανήκουν σε μια ομάδα αστερισμών, πού την ονομάζουν πολλές φορές ή "Βασιλική Οικογένεια".
Ο Λέων και ή Παρθένος είναι αστερισμοί τής ανοίξεως. Ο Ηρακλής, ο Σκορπιός, ο Βοώτης και ο Κύκνος φαίνονται καλύτερα το καλοκαίρι. Ο Πήγασος (το φτερωτό άλογο) είναι πολύ ψηλά στον ουρανό τις φθινοπωρινές νύχτες και, ο Ηνίοχος φαίνεται προπάντων το χειμώνα. Όλοι αυτοί οι αστερισμοί, εκτός από τον Ηρακλή και τον Πήγασο, έχουν έναν αστέρα πρώτου μεγέθους, πού τούς κάνει να αναγνωρίζονται εύκολα. Ο Πήγασος παρουσιάζει τέσσερις αστέρες πού σχηματίζουν το "Τετράγωνο του Πηγάσου", το οποίο μας επιτρέπει να τον αναγνωρίζουμε εύκολα.
Ο Ηρακλής δεν έχει αστέρες πολύ λαμπρούς, παρουσιάζει ωστόσο μεγάλο ενδιαφέρον. Βλέπουμε εκεί μια φωτεινή κηλίδα, πού μοιάζει σαν ένα αστέρι με αδύνατη λάμψη. Στη πραγματικότητα, στο τηλεσκόπιο, αυτή η φωτεινή κηλίδα φαίνεται σχηματισμένη από ένα πλήθος αστέρων, πού είναι περισσότεροι από 50.000. Εκτός αυτού, ο Ήλιος μας μετατοπίζεται προς τον Ηρακλή και παρασύρει μαζί του όλη τη συνοδεία του από πλανήτες και δορυφόρους, κομήτες και πλανητοειδείς.
Τον ίδιο καιρό, πού η Γη περιστρέφεται στον άξονά της και τρέχει με μια ταχύτητα καταπληκτική την ετήσια τροχιά της, γύρω από τον Ήλιο, μετακινείται μέσα στο διάστημα μαζί με ολόκληρο το ηλιακό σύστημα, προς τη διεύθυνση του Ηρακλή και, αυτό, με μια ταχύτητα περίπου 20 χιλιομέτρων το δευτερόλεπτο. Αν μας ήταν δυνατό να βλέπαμε τούς αστέρες την ημέρα, ο Ήλιος θα φαινόταν πώς βρίσκεται μέσα σε μια ομάδα αστέρων και κατόπιν μέσα σε άλλη ομάδα. Κάθε μήνα θα ήταν μέσα σε ένα νέο αστερισμό και θα φαινόταν ότι μετατοπίζεται από τον έναν αστερισμό στον άλλο. Το φαινόμενο αυτό είναι ή συνέπεια τής μετακινήσεως της Γης γύρω από τον Ήλιο.
Αν η Γη βρίσκεται απέναντι στο Ζυγό, από το άλλο μέρος του Ηλίου, ο Ήλιος θα φαίνεται μέσα στο Ζυγό. Οι αστέρες αυτού του αστερισμού θα ανατέλλουν και θα δύουν τον ίδιο καιρό με τον Ήλιο. Ένα μήνα αργότερα, ο Ήλιος θα φαίνεται ότι βρίσκεται μέσα στο Σκορπιό και τον ακόλουθο μήνα μέσα στο Τοξότη. Η τροχιά πάνω στον ουρανό, πού φαίνεται ότι διαγράφει ο Ήλιος κατά τις μετακινήσεις του, ονομάζεται "Ζωδιακός". Οι δώδεκα αστερισμοί του Ζωδιακού αντιστοιχούν περίπου προς τούς δώδεκα μήνες τού έτους.
Πολύ μακριά μέσα στο διάστημα, βλέπουμε να λάμπουν σκορπισμένους ανάμεσα στους αστέρες του Γαλαξία μας, μερικούς απέραντους σωρούς από αέρια, τις Νεφελώσεις. Μία από τις περισσότερο γνωστές έχει σχήμα δαχτυλιδιού και βρίσκεται στον Αστερισμό τής Λύρας. Αλλά υπάρχουν και πολλές άλλες, τόσο λαμπρές, όπως αυτές. Μερικές όμως από αυτές τις Νεφελώσεις είναι σκοτεινές. Μπορούμε να τις δούμε μόνο γιατί κρύβουν από τα μάτια μας τούς πιο μακρινούς αστέρες. Η Νεφέλωσις πού ονομάζεται "Κεφάλι του Αλόγου", στον αστερισμό του Ευρίωνα, είναι μια από τις περισσότερο γνωστές. Συμβαίνει καμιά φορά ένας αστέρας να γίνεται ξαφνικά πολύ πιο λαμπρός. Μπορεί να γίνει 100.000 φορές λαμπρότερος από ότι ήταν πρωτύτερα. Και αργότερα, έπειτα από μερικούς μήνες ή μερικά έτη, εξαφανίζεται. Την αύξηση αυτή τής λαμπρότητας του την προκάλεσε μία τεράστια έκρηξη. Και ο αστέρας εκτοξεύει προς όλες τις διευθύνσεις πίδακες από πυρακτωμένα αέρια. Αυτοί οι αστέρες πού παθαίνουν έκρηξη λέγονται "νέοι αστέρες". Στην πραγματικότητα δεν είναι καθόλου νέοι.
Οι νέοι αστέρες δεν είναι σπάνιοι. Συνήθως ανακαλύπτουμε τουλάχιστον ένα κάθε έτος, αλλά κατά γενικόν κανόνα δεν λάμπουν αρκετά, για να τραβούν την προσοχή. Ο πιο λαμπρός από αυτούς τούς νέους αστέρες φάνηκε στα 1575. Έγινε λαμπρότερος από την Αφροδίτη και φαινόταν ακόμα και την ημέρα. Ο αστέρας αυτός έκανε ένα νέο Δανό, πού ονομαζόταν Τύχο Μπράχε, τον πιο φημισμένο αστρονόμο τής εποχής του.
Αυτοί οι Ήλιοι, οι τόσο μακρινοί, πού τούς ονομάζουμε αστέρες, έχουν χωρίς αμφιβολία, πλανήτες πού περιφέρονται. Κατοικούνται άραγε μερικοί από αυτούς τούς πλανήτες? Κανένας δεν το ξέρει. Είμαστε ακόμα πολύ μακριά για να γνωρίζουμε τα μυστικά του σύμπαντος.
