Οι άνθρωποι, συνήθως, άλλα λένε και άλλα εννοούν, για αυτό είναι σημαντικό να ξέρουμε την πραγματική τους σκέψη. Κατά την επικοινωνία, μόνο το 7% αναφέρεται σε λέξεις, το 30% αντικατοπτρίζεται στον τόνο της φωνής και περισσότερο από 60% οφείλεται σε άλλους παράγοντες μη-λεκτικούς όπως τα μάτια, εκφράσεις του προσώπου, χειρονομίες και άλλα. Για τη σωστή κατανόηση του συνομιλητή σας και την ορθή αξιολόγηση τον λεγόμενων πρέπει να υπάρχει μια απρόσκοπτη σύνδεση των λέξεων, ομιλίας, εκφράσεων και άλλων μέσων επικοινωνίας.
Τα συναισθήματα τους οι άνθρωποι συνήθως εκφράζουν προσχεδιασμένα (όπως επιβάλλεται) ή αυθόρμητα (όπως νιώθουν). Όταν ο συνομιλητής επιδιώκει να μην εκδηλώσει τη σκέψη του για σας, μπορεί να περιοριστεί σε μια απλή προφορική υπόδειξη, η οποία καμιά φορά μπορεί να είναι και αληθινή αλλά πιο συχνά είναι παραπλανητική. Οι άνθρωποι συχνά ζυγίζουν τα λόγια τους και ελέγχουν τις εκφράσεις του προσώπου. Όμως οι δυνατότητες μας περιορίζονται στο να μπορούμε να ελέγξουμε όχι πάνω από 2 με 3 εκφράσεις ταυτόχρονα. Χάρη στην εν λόγω «διαρροή πληροφοριών» και έχοντας τις σχετικές γνώσεις και την πείρα, μπορείτε να εντοπίσετε εκείνα που ο συνομιλητής σας προτίμησε να αποκρύψει.
Οι αντιδράσεις που προκαλούνται κατά τη συζήτηση σε κάθε άνθρωπο είναι αυστηρά προσωπικές και η ανάγνωσή τους προϋποθέτει άριστη γνώση του συνομιλητή σας. Η παρανόηση αυτής της σημαντικότατης λεπτομέρειας μπορεί να οδηγήσει σε αυταπάτη και εντελώς λανθασμένα συμπεράσματα για αυτό το άτομο.
Αξιολογώντας την προσωπική έκφραση, λαμβάνουν υπόψη όχι μόνο τις έμφυτες διαφορές, αλλά και την επιρροή της παράδοσης, την ανατροφή, το περιβάλλον που ζει ο συνομιλητής. Συνήθως, αλλά όχι πάντα, πιο ξεκάθαρα ανιχνεύονται τα συναισθήματα στις γυναίκες παρά στους άνδρες. Όταν ο άνθρωπος θέλει να πείσει για τα συναισθήματά του, συνήθως χρησιμοποιεί πολλές φορές τις φανταχτερές εκφράσεις. Δεν πρέπει να ξεχνάτε αυτό το γεγονός όταν αξιολογείτε την ειλικρίνεια κάποιου.
Οι ανησυχίες που ζει ένας άνθρωπος προβάλλονται εξωτερικά δια των κινήσεων του και της συναισθηματικής του κατάστασης, ακόμα και στην εμφάνιση του, με αρκετά συγκεκριμένο τρόπο. Έχει διαπιστωθεί ότι πολλοί άνθρωποι δεν έχουν συνειδητοποιήσει καν, ότι χρησιμοποιώντας τις εκφράσεις του προσώπου, μπορούν να συνεννοηθούν, ποτέ δεν το προσπάθησαν. Κάτω από την επιρροή των μεμονωμένων συναισθημάτων γεννιούνται συντονισμένες συσπάσεις και χαλάρωση των διαφόρων μυών του προσώπου που καθορίζουν την έκφραση, η οποία αντικατοπτρίζει τέλεια τις ανησυχίες μας. Επειδή δεν είναι δύσκολο να μάθει κανείς να ελέγχει τις εκφράσεις του προσώπου, πολλές φορές οι άνθρωποι προσπαθούν να αποκρύψουν την έκφραση και καμιά φορά να μιμηθούν εκφράσεις.
Η ειλικρίνεια στις εκφράσεις του ανθρώπου συνήθως φαίνεται από την συμμετρία στο πρόσωπο του, όσο ισχυρότερη γίνεται η ανακρίβεια στα λεγόμενά του, τόσο περισσότερη ασυμμετρία έχει η αριστερή πλευρά του προσώπου με την δεξιά. Όμως, ακόμα και η πιο εύκολα αναγνωρίσιμες εκφράσεις του προσώπου μερικές φορές είναι πολύ σύντομες (κλάσματα δευτερολέπτου) και συχνά μένουν απαρατήρητες. Για να είναι σε θέση κάποιος να τις αντιληφθεί, απαιτείται ειδική εκπαίδευση ή πρακτική. Τα θετικά συναισθήματα (χαρά, ευχαρίστηση) είναι πιο εύκολο να παρατηρηθούν από τα αρνητικά (θλίψη, ντροπή, αηδία).
Οι τυπικές εκφράσεις του προσώπου είναι οι εξής
• χαρά - τα χείλη παραμορφώνονται και οι γωνίες τους τραβιούνται προς τα πίσω, γύρω από τα μάτια σχηματίζονται μικρές ρυτίδες
• ενδιαφέρον - τα φρύδια ανασηκώνονται λίγο ή χαμηλώνουν, ενώ τα βλέφαρα είναι ελαφρώς επεκταμένα ή μειωμένα
• ευτυχία - οι εξωτερικές γωνίες των χειλιών ελαφρώς ανυψωμένες και συνήθως προς τα πίσω, τα μάτια είναι γαλήνια
• έκπληξη - τα φρύδια ανασηκωμένα δημιουργούν μικρές ρυτίδες στο μέτωπο, τα μάτια ανοίγουν και το μισάνοιχτο στόμα έχει μια στρογγυλεμένη μορφή
• αηδία - τα φρύδια κατεβασμένα, η μύτη ζαρωμένη, το κάτω χείλος προεξέχει και ακουμπάει στο άνω
• περιφρόνηση - τα φρύδια σηκωμένα λίγο, το πρόσωπο εκτείνεται, το κεφάλι πιο ψηλά σαν να κοιτάει κάποιον από πάνω προς τα κάτω
• φόβος - τα φρύδια είναι ελαφρώς ανασηκωμένα, αλλά σε ευθεία γραμμή, στο μέτωπο εμφανίζονται ρυτίδες, τα μάτια διευρύνονται, με το κάτω βλέφαρο τεταμένο, ενώ το πάνω ελαφρώς ανασηκωμένο, το στόμα μπορεί να είναι ελαφρώς ανοιχτό και οι γωνίες του να έχουν τραβηχτεί προς τα πίσω (ένδειξη της έντασης των συναισθημάτων) .. όταν παρατηρείται μόνο η προαναφερόμενη θέση των φρυδιών, τότε ο φόβος ελέγχεται
• θυμός - οι μύες του μετώπου μετατοπίζονται προς τα μέσα και προς τα κάτω, σχηματίζοντας μια απειλητική έκφραση των ματιών, τα ρουθούνια διαστέλλονται, τα χείλη είναι σφιχτά, παίρνοντας ορθογώνιο σχήμα και φανερώνοντας τα σφιγμένα δόντια, το πρόσωπο συχνά κοκκινίζει
• ντροπή - το κεφάλι χαμηλωμένο, το βλέμμα είναι καρφωμένο προς τα κάτω, τα βλέφαρα μερικές φορές ανοιγοκλείνουν, το πρόσωπο κόκκινο, έντονοι χτύποι της καρδιάς, αναπνοή με αστάθεια
• θλίψη - τα φρύδια μαζεμένα, τα μάτια θολά και οι εξωτερικές γωνίες των χειλιών κατεβασμένες
