Η γλώσσα του σώματος

Μπορούμε να καταλάβουμε πώς νιώθει κάποιος απλά και μόνο παρατηρώντας τις κινήσεις του, αλλά, όπως ισχύει και για κάθε άλλη γλώσσα, θα πρέπει να ξέρουμε πώς να ερμηνεύουμε τα ευαίσθητα σήματα της γλώσσας του σώματος.

Το σώμα μας μιλάει. Κάθε φορά που κοιτάζουμε κάποιον άλλο, που μιλάμε σε κάποιο άτομο του αντίθετου φύλου, που πίνουμε ένα ποτό, που καθόμαστε ή που περπατάμε, κάθε φορά που συμμετέχουμε σε οποιαδήποτε κοινωνική συναναστροφή, μεταδίδουμε μηνύματα. Αυτά τα μηνύματα πληροφορούν τους αποδέκτες τους για τον εαυτό μας, για τα συναισθήματά μας απέναντι στους άλλους ανθρώπους, για την άνεση ή τη δυσφορία που μπορεί να νιώθουμε και σε πολλές περιπτώσεις για το αν είμαστε πρόθυμοι ή διαθέσιμοι να ξεκινήσουμε οποιαδήποτε σεξουαλική αλληλεπίδραση.

Είναι σημαντικό να γνωρίζουμε ποιες πράξεις και κινήσεις δίνουν τη σωστή ή τη λάθος εντύπωση και ποιες αποκαλύπτουν τα "σωστά" και τα "λάθος" μηνύματα. Αν είμαστε ντροπαλοί, τότε τείνουμε να δίνουμε την εντύπωση ότι θέλουμε να διώξουμε μακριά τους ανθρώπους. Αν έχουμε αυτοπεποίθηση, τότε τείνουμε να στέλνουμε μηνύματα με το σώμα μας τέτοια που κάνουν τους άλλους ανθρώπους να ενδιαφέρονται περισσότερο ή τουλάχιστον προσπαθούμε. Αν μας αρέσει κάποιος ή αν τον μισούμε, τότε αυτό μπορεί να φανεί πολύ καθαρά.

Οι ψυχολόγοι έχουν διερευνήσει τα μηνύματα της γλώσσας του σώματος πολύ προσεκτικά και έχουν ανακαλύψει ότι αποκαλύπτονται από ένα ολόκληρο σύστημα "μη λεκτικών σημάτων". Πρόκειται για συμπεριφορές που δεν συμπεριλαμβάνουν το λόγο. Αυτά τα σήματα οργανώνονται προσεκτικά, κάθε φορά που βρισκόμαστε με τους άλλους ανθρώπους και σ' αυτά στηρίζονται οι κοινωνικές δεξιότητες που κρύβονται κάτω από συμπεριφορές, τις οποίες εμείς θεωρούμε δεδομένες στην καθημερινή μας ζωή.

Σχεδόν όλοι μας μπορούμε να καβαλήσουμε ένα ποδήλατο, αλλά, πως ακριβώς τα καταφέρνουμε και δεν πέφτουμε, δεν μπορούμε να εξηγήσουμε. Έτσι λοιπόν και στις κοινωνικές μας σχέσεις τα καταφέρνουμε αρκετά καλά χωρίς, απαραίτητα, να είμαστε σε θέση να πούμε σε ποιους κανόνες στηριζόμαστε. Κι όμως, όσα περισσότερα πράγματα καταλαβαίνουμε για τα μηνύματα που μπορεί να αποκαλύπτει το σώμα μας, τόσο πιο σίγουροι μπορούμε να είμαστε ότι στέλνουμε τα σωστά και όχι τα λάθος.

Σχεδόν κάθε μέρος του σώματος μας, που μπορούν να δουν οι άλλοι, είναι ικανό να μεταδώσει μηνύματα. Η επιλογή των ρούχων μας δίνει στους άλλους κάποιες πληροφορίες για τον εαυτό μας, όπως και ο τρόπος με τον οποίο καθόμαστε ή στεκόμαστε. Οι χειρονομίες και οι κινήσεις των χεριών δίνουν πληροφορίες. Ο τρόπος που κοιτάζουμε τους άλλους μπορεί να αποκαλύψει μηνύματα πιο ισχυρά από ότι ο λόγος. Η απόσταση στην οποία στεκόμαστε από κάποιον άλλο, για να του μιλήσουμε, ακόμη κι αυτή έχει σημασία.

Με τη γλώσσα του σώματος μπορούν να μεταδοθούν τρεις τύποι μηνυμάτων

1 - πώς νιώθουμε για τον εαυτό μας (αν είμαστε ντροπαλοί ή έχουμε αυτοπεποίθηση, για παράδειγμα, ή αν λέμε αλήθεια ή ψέματα)
2 - πώς νιώθουμε για τους άλλους (αν μας αρέσουν ή όχι, αν τους εμπιστευόμαστε ή όχι)
3 - πώς νιώθουμε την ώρα που συζητάμε ή βρισκόμαστε μαζί με κάποιον (αν νιώθουμε χαλαροί ή τεντωμένοι, ενθουσιασμό ή πλήξη, άνεση ή δυσφορία)

Από τη στιγμή που θα συνειδητοποιήσετε ότι αυτά τα μηνύματα μεταδίδονται με τόσο απλά πράγματα όπως η στάση του σώματος (ο τρόπος που στέκεστε), ο χώρος (πόσο κοντά στέκεστε στους ανθρώπους) και οι κινήσεις των ματιών (πόσο και πότε κοιτάζετε τους ανθρώπους, όταν τους μιλάτε), ένας εντελώς καινούριος κόσμος, γεμάτος από δυνατότητες για κοινωνικές επαφές, ανοίγεται μπροστά σας.

Αν είμαστε ανοιχτοί για να μας πλησιάσει κάποιος ή είμαστε πρόθυμοι να γίνουμε, τότε στεκόμαστε με έναν τρόπο που το αποκαλύπτει. Για παράδειγμα, όταν θέλουμε να μιλήσουμε στους άλλους, τους κοιτάζουμε στο πρόσωπο, παρόλο που θα μπορούσαν να μας ακούσουν, ακόμη κι αν κοιτάζαμε προς μια άλλη κατεύθυνση. Τους κοιτάζουμε στα μάτια, μολονότι θα μπορούσαμε να μιλάμε μαζί τους χωρίς να κάνουμε κάτι τέτοιο, οι μπάρμαν και οι σερβιτόροι συνήθως δεν σερβίρουν τους πελάτες, αν αυτοί δεν καταφέρουν να τους τραβήξουν την προσοχή πρώτοι. Και οι άνθρωποι που δεν σας αφήνουν να τους κοιτάξετε στα μάτια, το πιθανότερο είναι ότι θα αρνηθούν να ξεκινήσουν μια συζήτηση μαζί σας. Είναι τόσο απλό.

Η στάση του σώματος μας μπορεί, επίσης, να αποκαλύψει αν είμαστε διαθέσιμοι για επαφή ή όχι. Μπορεί να είναι "ανοιχτή" ή κλειστή". Μια "ανοιχτή" στάση σώματος είναι εκείνη όπου το σώμα είναι ανοιχτό, για να το δουν ή να το πλησιάσουν οι άλλοι, όπως όταν κάποιος κάθεται με το μπράτσο του απλωμένο γύρω από την πλάτη της πολυθρόνας και τον αστράγαλο του ενός ποδιού να "ξεκουράζεται" πάνω στο γόνατο του άλλου. Αν κάποιος έχει "κλειστή" στάση σώματος, τότε συνήθως κάθεται με τα πόδια του κλειστά και κοντά το ένα στο άλλο και τα χέρια του διπλωμένα σφιχτά γύρω από το στήθος του. Στην πρώτη περίπτωση το μήνυμα είναι "έλα", ενώ στη δεύτερη είναι "μην πλησιάζεις". Η κλασική ανοιχτή στάση σώματος, που δείχνει ότι ένας άνδρας είναι διαθέσιμος για επαφή, είναι όταν στέκεται με τα πόδια του ανοιχτά, ακουμπά την πλάτη του σε έναν τοίχο και βάζει το ένα χέρι στη ζώνη του παντελονιού του ή στην τσέπη του. Στις γυναίκες μια ανοιχτή στάση σώματος είναι εκείνη όπου τα γόνατα είναι στραμμένα μάλλον προς την κατεύθυνση του άλλου, παρά μακριά του. Αλλά οι γυναίκες έχουν την τάση να χρησιμοποιούν τα μάτια τους περισσότερο από ότι οι άνδρες, για να πετύχουν το ίδιο αποτέλεσμα και έτσι, αν κοιτάζουν συχνά προς την κατεύθυνση του άνδρα που τις ελκύει, αυτό δείχνει μάλλον ότι ενδιαφέρονται.

Από τη στιγμή που ξεκινά η επαφή ανάμεσα σε δύο ανθρώπους, υπάρχουν άλλοι τρόποι για να διατηρηθεί το ενδιαφέρον και να συνεχιστούν τα μηνύματα διαθεσιμότητας. Το να κοιτάζετε συχνά το σύντροφο σας στα μάτια, να τον ενθαρρύνετε να μιλήσει, να χαμογελάτε και να συμφωνείτε μαζί του, είναι όλα τρόποι για να εκδηλώσετε το ενδιαφέρον σας - και ότι είστε, επίσης, διαθέσιμοι για επαφή. Όλες οι παραπάνω συμπεριφορές είναι γνωστές με τον όρο "ενισχυτές" και ενθαρρύνουν το άτομο να χαλαρώνει και να αισθάνεται αποδεκτό και ελκυστικό.

Όταν η διαθεσιμότητα μετατρέπεται σε επιθυμία, τα ίδια μέσα χρησιμοποιούνται και πάλι για να κάνουν πιο δυνατή τη σχέση, μόνο που τώρα μια άλλη περιοχή της μη-λεκτικής επικοινωνίας αποκτά σημασία - αυτή της σωματικής επαφής. Ενώ, αρχικά, η επιθυμία για κάποιον μπορεί να φανεί από τα μάτια, τη στάση του σώματος και από άλλες μη-λεκτικές συμπεριφορές, ο πιο έγκυρος δείκτης είναι το αν στεκόμαστε κοντά στον άλλο ή αν τον πλησιάζουμε. Όπως ακριβώς μιλάμε για μια "κοντινή σχέση", έτσι και οι άνθρωποι στην κυριολεξία κάθονται κοντά ο ένας στον άλλο, όταν τους αρέσει ο σύντροφος τους. Στο προκαταρκτικό στάδιο μερικές φορές τα άτομα μπορεί να αρχίσουν να εξετάζουν τις δυνατότητες για επαφή ανάμεσά τους, αγγίζοντας ο ένας τον άλλο ελαφρά στο μπράτσο ή τον ώμο, προτού πλησιάσουν πιο κοντά. Στη συνέχεια θα προσπαθήσουν να παρατείνουν περισσότερο την επαφή. Το πρώτο πράγμα που δείχνει ότι θέλουμε κάποιον είναι όταν τον κοιτάζουμε συχνά, ειδικά στα μάτια. Όταν δύο άνθρωποι θέλουν ο ένας τον άλλο, η διάρκεια του βλέμματος γίνεται επίσης μεγαλύτερη και οι άνθρωποι τείνουν να κοιτάζονται πολύ περισσότερο στα μάτια.

Από τη στιγμή που είναι βέβαιο ότι και οι δύο ενδιαφέρονται, τότε μπορούν να εκφράσουν την επιθυμία που νιώθουν, αν ο ένας κοιτάζει επίμονα και εξεταστικά το πρόσωπο του άλλου την ώρα που τον κοιτάζει κι εκείνος. Ταυτόχρονα η απόσταση μεταξύ των δύο προσώπων μειώνεται και πλησιάζουν πιο κοντά ο ένας τον άλλο. Αυτά τα δύο "σημάδια" - παρατεταμένη επαφή με το βλέμμα και το σώμα του ενός πιο κοντά στο σώμα του άλλου είναι πολύ ισχυρές ενδείξεις που δηλώνουν επιθυμία. Αυτό εξηγεί πολύ καλά τη δυσκολία που έχουμε να κοιτάζουμε τους ανθρώπους στο πρόσωπο, όταν είμαστε στριμωγμένοι μαζί με άλλους, σε ένα ασανσέρ ή σε ένα βαγόνι τρένου, όπου υπάρχει συνωστισμός, για παράδειγμα. Αν κάναμε κάτι τέτοιο, τότε θα δίναμε το μήνυμα ότι πραγματικά μας αρέσει η κατάσταση.

Όσο η σχέση γίνεται πιο στενή, είμαστε σε θέση να ανεχτούμε πιο έντονες ματιές, μικρότερη απόσταση ανάμεσα σε εμάς και τον άλλο και πιο προσωπικές συζητήσεις. Αν όμως η επαφή που έχουμε με κάποιον είναι πιο τυπική και ξαφνικά όλα αυτά γίνουν περισσότερο έντονα, έχουμε την τάση να ζητάμε συγνώμη.

Όταν ένας άνδρας κοιτάζει συνεχώς μια γυναίκα, αυτό σημαίνει ότι τον ελκύει. Αν η στάση τον σώματος τον είναι χαλαρή και το σώμα του έχει γείρει προς τα πίσω, αυτό δείχνει ότι είναι διαθέσιμος για επαφή.

Από τη στιγμή που εδραιώνεται μια σχέση ή, μερικές φορές, ακόμη και όταν δημιουργείται, χρησιμοποιούμε μια άλλη ομάδα μηνυμάτων που ονομάζονται "σημάδια δέσμευσης", για να δείξουμε την κυριότητα και την κτητικότητά μας πάνω στον άλλο. Ένα καλό παράδειγμα για αυτό αποτελεί το δαχτυλίδι του γάμου, αλλά μπορεί να είναι και κάτι τόσο απλό, όσο το να κρατούν ο ένας το χέρι του άλλου. Και τα δύο στέλνουν το μήνυμα, "υπάρχει μια σχέση εδώ. Μην ανακατεύεσαι ή μην προσπαθήσεις να ανακατευτείς".